Alfons X Mądry

Alfons X Mądry, Alfonso el Sabio, *23 XI 1221 Toledo, †4 IV 1284 Sewilla, król Kastylii i Leonu od 1252; hiszpański mecenas sztuki, poeta i kompozytor. Na swym dworze dawał utalentowanym poetom i muzykom warunki do rozwoju twórczości artystycznej. Patronował rozkwitowi uniwersytetu w Salamance. Był twórcą ok. 450 cantigas (na ok. 2100 znanych), z których większość to Cantigas de Santa María, zawarte w 4 rękopisach znajdujących się w bibliotekach w Madrycie, Florencji i Eskurialu. Pieśni te, zapisane wczesną notacją mensuralną, są zbliżone do virelais i rond trubadurów, zachowując jednak pewną odrębność lokalną.

Literatura:

J.E. Keller Alfonso X, El Sabio, Nowy Jork 1967; 

H. Anglès Die Cantigas de Santa María König Alfons’ des Weisen, w: Gattungen der Musik in Einzeldarstellungen, ks. pam. L. Schradego, red. W. Arlt, E. Lichtenhahn, H. Oesch, M. Haas, Berno 1973;

A. Dominguez Rodriguez Imágenes de un rey trovador de Santa María (Alfonso X en Las Cantigas), w: Atti del XXIV Congresso internazionale di storia dell’arte, t. 2: Il medio oriente e l’occidente nell’arte del XIII secolo, red. H. Belting, Bolonia 1982; La lengua y la literatura en tiempos de Alfonso X, red. F. Carmona, F.J. Flores, Murcja 1985; 

I. Fernández de la Cuesta Les traits d’acuité et de longueur dans le traitement musical de l’accent rhythmique des Cantigas de Santa Maria. Notes méthodologiques, „Revue de Musicologie” LXXIII, 1987;

Mesa redonda Alfonso X El Sabio y la música, red. L. Siemens Hernández, „Revista de musicología” X, 1987; España en la música de occidente, red. E. Cesares, I. Fernández de la Cuesta, J. Lopez-Calo, Madryt 1987;

Studies on the Cantigas de Santa María. Art, Music, and Poetry, red. I.J. Katz, J.E. Keller i in., Madison 1987;

I.J. Katz The Study and Performance of the Cantigas de Santa María. A Glimpse at Recent Musicological Literature, „Bulletin of the Cantiqueiros de Santa Maria” I, 1987; 

J. Gruber Porque tro bar é en que jaz entendimento, w: Zur Bedeutung von „trobar natural” bei Marcabru und Alfons dem Weisen, ks. pam. J.M. Piel, red. D. Kremer, Tybinga 1988;

I. Fernández de la Cuesta La monodía profana en la obra de Higini Anglès, „Recerca musicológica” IX–X, 1989–90; Emperor of Culture. Alfonso X the Learned of Castile and his Thirteenth-Century Renaissance, red. RJ. Burns, Filadelfia 1990;

Alfonso X of Castile. The Learned King (1221–1284), red. F. Marquez Villanueva, Cambridge 1990.