Hilverding [hylfer~], Hilferding, Franz Anton Christoph van Waven, van Wewen, ochrzcz. 17 XI 1710 Wiedeń, †29 V 1768 Wiedeń, austriacki tancerz, choreograf, pedagog i baletmistrz. Pochodził ze znanej rodziny teatralnej, w latach 1734–35 doskonalił swoje umiejętności w Paryżu u N. Blondy’ego. Już 1735 był cenionym tancerzem; w latach 1749–58 tancmistrz dworu cesarskiego w Wiedniu. W 1742 debiutował jako choreograf. Stworzył ponad 30 baletów dla teatrów wiedeńskich (Burgtheater, Kärntnertortheater i in.), czerpiąc tematy m.in. z tragedii J. Racine’a (Britannicus), P.J. Crébillona (Idomenäus), Woltera (Alzire) i z mitologii (Pigmalion, Orphée et Euridice, Bachus et Ariadne, Amour et Psyche i in.). W latach 1758–64 działał jako baletmistrz w Rosji; wystawił ponad 20 swoich baletów w Petersburgu i Moskwie. W 1765 powrócił do Wiednia, gdzie tworzył dalsze balety (m.in. Le triomphe de l’amour, Les amants protégés par l’amour) do czasu objęcia stanowiska baletmistrza na dworze wiedeńskim przez J.G. Noverre’a (1767).
Hilverding był jednym z najwybitniejszych baletmistrzów okresu oświecenia, prekursorem tzw. baletu z akcją. Uprzedzając poczynania G. Angioliniego (ucznia Hilverdinga i kontynuatora jego dzieła) i Noverre’a, tworzył balety, w których dążył do zespolenia tańca i pantomimy. Treściowe i emocjonalne nasycenie jego baletów ludowych, komicznych, dramatycznych, mitologicznych i egzotycznych wpływało na rozwój techniki i pantomimy baletowej.
Literatura: F. Derra de Moroda A Neglected Choreographer. F.A.Ch. Hilverding, „Dancing Times” 1968 nr 6; M.H. Winter The Pre-Romantic Ballet, Londyn 1974.
