Wójcik-Keuprulian Bronisława, *6 VIII 1890 Lwów, †11 IV 1938 Warszawa, polska muzykolog, chopinolog. W latach 1911–12 studiowała matematykę i filozofię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, tamże w 1912 rozpoczęła studia muzykologiczne u A. Chybińskiego. W 1917 uzyskała stopień doktora na podstawie pracy Jan Fischer z Augsburga (1646–1721) jako kompozytor suit, ponadto w 1918 ukończyła konserwatorium we Lwowie. W latach 1919–25 była asystentką w zakładzie muzykologii, wykładała przedmioty teoretyczne na uniwersytecie i w konserwatorium. Po 1925 działała w wydawnictwie Książnica-Atlas jako redaktor, współpracowała z „Lwowskimi Wiadomościami Muzycznymi i Literackimi”. Od 1927 była członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie. W 1934 habilitowała się na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie na podstawie pracy Stanowisko muzykologii w systemie naukowym; od 1935 docent na uniwersytecie, wykładała tam zagadnienia melodyki, stylu Chopina, etnografii muzycznej, muzyki ormiańskiej ludowej i religijnej. W latach 1934–38 współpracowała z Instytutem F. Chopina w Warszawie, od 1936 jako członek zarządu, od 1937 redaktor kwartalnika „Chopin”; w 1937 weszła w skład zespołu przygotowującego wydanie zbiorowe dzieł F. Chopina pod red. I.J. Paderewskiego, obok J. Turczyńskiego i L. Bronarskiego. W 1938 zmarła w Warszawie, została pochowana na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Wszechstronna formacja muzykologiczna, poliglotyzm i znajomość zachodnioeuropejskiej literatury muzykologicznej przyczyniły się do szerokiego spektrum zainteresowań badawczych Wójcik-Keuprulian, obejmujących muzykę od baroku po XX w. W latach 1918–29 pisała prace teoretyczno-muzyczne, których celem było także definiowanie muzykologii jako dyscypliny uniwersyteckiej, od 1930 głównym obszarem jej działalności naukowej stała się chopinologia, którą skierowała na tory racjonalno-systematycznej analizy, zwłaszcza środków konstrukcyjnych i stylistycznych, stosując przy tym starannie wypracowaną terminologię muzyczną. Monografia melodyki Chopina jest pierwszym studium wybranego współczynnika twórczości tego kompozytora. Dając przegląd środków ornamentalnych, autorka skupiła się na ich zróżnicowaniu i randze w poszczególnych grupach utworów; wykazała, że środki te często współtworzą z melodią integralną całość, uznała je za ważną właściwość indywidualną stylu Chopinowskiego. Klarowne analizy Wójcik-Keuprulian oddają stan metodologii międzywojennej z jej koncentracją na autonomicznych, „morfologicznych” właściwościach muzycznych, lecz traktowanych w sposób dynamiczny, „energetyczny”, co świadczy o związkach z metodami analizy E. Kurtha i H. Mersmanna, natomiast teza o jedności melodii z ornamentem wykazuje związek z etnologicznymi pracami R. Lacha. Zgodnie z ówczesnymi zainteresowaniami wielogłosowością Wójcik-Keuprulian uwydatniła znaczenie środków polifonicznych, zwłaszcza tzw. polimelodyki w późniejszych dziełach Chopina. Podobnie jak H. Windakiewicz, wiele uwagi poświęcała relacjom twórczości Chopinowskiej i polskiej muzyki ludowej. Jest autorką syntetycznych artykułów o polskiej muzyce ludowej na podstawie dzieł O. Kolberga, przyczyniła się do rozwoju metodologii etnografii muzycznej w Polsce pod wpływem prac F. Kołessy, którego dorobek recenzowała. Ponadto opublikowała pierwsze w języku polskim przyczynki o muzyce ormiańskiej i tureckiej (w 1929 wyszła za mąż za Ormianina, inżyniera Garabede Keupruliana). Dbając o społeczny wizerunek muzykologii, zabierała głos w sprawach oświaty muzycznej, polityki kulturalnej, popularyzowała muzykę i badania muzykologiczne m.in. w audycjach radiowych. Należała do pierwszych muzykologów, którzy całkowicie skoncentrowali się na działalności naukowej, w tym recenzenckiej (32 opublikowane sprawozdania, zwłaszcza z prac zachodnioeuropejskiej literatury muzykologicznej) oraz wykorzystywali w pełni ówczesne możliwości wydawnicze dla utrwalenia wiedzy muzykologicznej (3 książki, blisko 50 artykułów). Przekazała swą obfitą bibliotekę Zakładowi Muzykologii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
Literatura: S. Zelowski Ś.P. Dr Bronisława Wójcik-Keuprulian, „Muzyka Polska” 1938 nr 6; W. Nowik Bronisława Wójcik-Keuprulian (1890–1938) – w cieniu zapomnienia, „Rocznik Chopinowski” 1995 XXI, 1995 (tamże bibliografia prac, w tym sprawozdań i recenzji oraz literatury o Wójcik-Keuprulian).
Szkice muzykologiczne, Warszawa 1923
Melodyka Chopina, Lwów 1930
Chopin. Studia–krytyki–szkice, Warszawa 1933
Ormianie polscy, Lwów 1933, Warszawa 1990
artykuły:
Tańce polskie Jana Fischera (1702), „Kwartalnik Muzykologiczny” 1914 z. 2
artykuły w „Gazecie Muzycznej”, Lwów:
Muzyka jako przedmiot studiów uniwersyteckich, 1918 nr 3
Menuet w klasycznej i romantycznej sonacie fortepianowej, 1919 nr 1
Sprawozdania i oceny, 1919 nr 9–10
O balladach S. Moniuszki, 1919 nr 11
Z literatury francuskiej o Chopinie, „Przegląd Warszawski” 1922 nr 7, przedr. „Przegląd Muzyczny” 1925 nr 3
Z zagadnień systematyki harmonicznej współczesnej oraz O kilku pospolitych pojęciach muzycznych, „Rytm” 1922 nr 1 i 2 oraz 1923 nr 2/3
J. Fischer von Augsburg (1646–1721) als Suitenkomponist, „Zeitschrift für Musikwissenschaft” V, 1922 z. 3
O wartości w muzyce, „Przegląd Warszawski” 1922 nr 10
O pewnym nieporozumieniu. Omówienie poglądów krytyków muzycznych J. Hunekera i R. Duvala na muzykę Chopina oraz O „gamie” w muzyce współczesnej, „Przegląd Muzyczny” 1925 nr 3 oraz nr 10
O typowych postaciach melodii Chopina, „Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie” 1925/26 nr 4
Rytmika czy metryka?, „Muzyka” 1928 nr 3
Problemy formy w muzyce romantycznej, w: Romantyzm w muzyce, monografia zbiorowa, red. M. Gliński, „Muzyka” 1928 nr 7–9 (specjalny)
Un disciple de J.B. Lully: J. Fischer, „Revue de Musicologie” XIII, 1929
O polifonii Chopina oraz O literaturze chopinowskiej w Polsce odrodzonej, „Kwartalnik Muzykologiczny” 1928/29 nr 3 oraz nr 4
O „Pamiętniku” [do nauki harmonii] Moniuszki, „Muzyka” 1930 nr 4
O trioli w mazurkach Chopina, w księdze pamiątkowej A. Chybińskiego, Kraków 1930
Wariacje i technika wariacyjna Chopina, „Kwartalnik Muzykologiczny” 1930/31 nr 12/13
Considérations sur les éléments du style de Chopin, „La Revue Musicale” 1931 nr 121, tłum. hiszp. „Ars” nr 46, Buenos Aires 1949
F. Chopin, „Anahid” nr 3–4, Paryż 1931 (w języku ormiańskim)
Polnische Musikwissenschaft oraz Elemente des Volksliedes in Chopins Melodik, „Slavische Rundschau” IV, 1932 oraz V/2, 1933
O czynnikach stylu Chopina oraz Zarys bibliografii ważniejszych prac o życiu i twórczości F. Chopina, w: Szopen, monografia zbiorowa, red. M. Gliński, „Muzyka” 1932 nr 7–9
Chopin a młodzież nasza, „Szopen”, Lwów 1932 nr 1
Chopin w opinii literata francuskiego, „Kwartalnik Muzykologiczny” 1932 nr 14/15
Muzyka Bliższego Wschodu, cz. 1, Muzyka ormiańska, oraz cz. 2, Muzyka turecka, „Kwartalnik Muzykologiczny” 1932 nr 14/15 oraz 1933 nr 17/18
Muzyka ludowa, w: Wiedza o Polsce, t. 5 cz. 3, Warszawa 1932
Polska muzyka ludowa, „Lud Słowiański” III z. 1, dział B, Etnografia, Kraków 1932
W sprawie przewiezienia do kraju prochów F. Chopina, „Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie” 1932 nr 68, 1933 nr 70, 73
Muzyka a państwo, państwo a muzyka, „Muzyka” 1934 nr 4
Muzyka a wychowanie państwowe, „Muzyka” 1934 nr 6/7
Stanowisko muzykologii w systemie nauk, „Rozprawy i Notatki Muzykologiczne” z. 1, Kraków 1934
O najstarszym hymnie chrześcijańskim, „Muzyka” 1934 nr 5
Elementy ludowej rytmiki polskiej w muzyce Chopina, w księdze pamiątkowej L. Pinińskiego, t. 1, Lwów 1936
Co winniśmy Chopinowi? O działalności Instytutu F. Chopina w Warszawie, „Chopin” 1937 nr 2
