Weber, Gottfried

Weber Jacob Gottfried, *1 III 1779 Freinsheim (k. Mannheimu), †21 IX 1839 Bad Kreuznach, niemiecki teoretyk muzyki i kompozytor, prawnik. W dzieciństwie uczył się gry na fortepianie, flecie, organach i wiolonczeli. Po studiach prawniczych w Heidelbergu i Getyndze (1796–1802) rozpoczął praktykę początkowo jako adwokat i sędzia w Wetzlar, a następnie w służbie państwowej, obejmując kolejno stanowisko prokuratora skarbowego w Mannheimie (1802–14), sędziego trybunału w Moguncji (1814–18) i od 1819 prokuratora generalnego w Darmstadcie. Równocześnie prowadził działalność muzyczną jako dyrygent, kompozytor, organizator życia muzycznego i autor licznych publikacji o tematyce muzycznej. W Mannheimie od 1803 współpracował z „Allgemeine musikalische Zeitung”; w 1806 założył towarzystwo muzyczne Conservatorium (później zwane Museum); w latach 1804–14 tworzył zespoły wokalny i kameralny, wraz z C.M. von Weberem, G. Meyerbeerem i J.B. Gansbacherem organizował stałe koncerty przy współpracy z założonym wówczas Harmonischer Verein. Od 1819 w Darmstadcie rozwinął ożywioną działalność, odgrywając ważną rolę w życiu kulturowym i artystycznym oraz wspierając instytucje dydaktyczne i liczne organizacje koncertowe. W 1824 założył i do 1839 wydawał czasopismo „Caecilia. Zeitschrift für die musikalische Welt”.

Weber wniósł własny wkład do nauki o muzyce jako autor pism z zakresu akustyki i historii muzyki oraz praktyki wykonawczej, a także pierwszego podręcznika teorii muzyki, w którym przedstawił udoskonalony system symboli literowych na oznaczenia interwałów, akordów i kluczy; wyjaśnił też istotę wielorakiej roli systemu tonalnego, znaczenie akcentów w teorii rytmu muzycznego i współbrzmień w fakturze polifonicznej; wypowiadał się w sprawie autorstwa Requiem Mozarta. Weber wynalazł chronometr zbliżony do metronomu Mälzla oraz skonstruował puzon z podwójnym suwakiem. Jego twórczość kompozytorska ma obecnie znaczenie historyczne, pewną wartość przypisać jednak można jego muzyce kościelnej, oraz interesującym, wczesnoromantycznym pieśniom w stylu przekomponowanym.

Literatura: W. Altmann Aus Gottfried Webers brieflichen Nachlass, „Sammelbände der Internationalen Musikgesellschaft” XI 1908/09; A. Lemke Jacob Gottfried Weber Leben und Werk, Moguncja 1968; B. Höft Gottfried Weber (1779–1839). Ein Porträt, „Mitteilungen der Arbeitsgemeinschaft für Mittelrheinische Musikgeschichte” nr 42, 1981; J.K. Saslaw Gottfried Weber and Multiple Meaning, „Theoria” V, 1990/91; J.K. Saslaw Gotterfried Weber’s Cognitive Theory of Harmonie Progression, «Studies in Music Form the University of Western Ontario» XIII, 1991.