Schwarzkopf [szwˊarc~] Olga Maria Elisabeth Frederike, *9 XII 1915 Jarocin (k. Poznania), †3 VIII 2006 Schruns (Vorarlberg), niemiecka śpiewaczka (sopran). W latach 1934–38 studiowała w klasie śpiewu L. Mysz-Gmeiner w Hochschule für Musik w Berlinie, następnie pobierała prywatne lekcje interpretacji liryki wokalnej u M. Ivogün i M. Raucheisena. W 1938 rozpoczęła działalność artystyczną na estradzie i na scenie (debiut w roli Dziewczęcia-Kwiatu w Parsifalu Wagnera, Städtische Oper w Berlinie). W 1944 wystąpiła po raz pierwszy w Wiener Staatsoper (Zerbinetta w Ariadne auf Naxos R. Straussa), w latach 1946–50 była czołową solistką tej sceny; kreowała na niej m.in. role Mimi w Cyganerii Pucciniego i Violetty w Traviacie Verdiego. W 1947 debiutowała w Covent Garden jako Donna Elwira w Don Giovannim Mozarta. W latach 1947–64 rokrocznie gościła na festiwalach w Salzburgu, śpiewając w operach Mozarta (Zuzanna i Hrabina w Weselu Figara, Donna Elwira, Fiordiligi w Così fan tutte), a także jako Marcelina w Fideliu Beethovena, Alice Ford w Falstaffie Verdiego, Marszałkowa w Kawalerze srebrnej róży R. Straussa. W latach 1948–63 występowała w La Scali w Mediolanie w operach Mozarta oraz m.in. jako Elżbieta w Tannhäuserze i Elza w Lohengrinie Wagnera, Małgorzata w Fauście Gounoda i Melizanda w Peleasie i Melizandzie Debussy’ego. W latach 1951–59 wielokrotnie śpiewała w Covent Garden, głównie w operach Mozarta, Wagnera, Pucciniego, R. Straussa i Masseneta. W 1951 występowała na festiwalu w Bayreuth w Śpiewakach norymberskich (Ewa) i Pierścieniu Nibelunga (Woglinda) Wagnera, pod dyrekcją H. von Karajana, oraz jako solistka w IX Symfonii Beethovena pod dyrekcją W. Furtwänglera. W 1951 wzięła udział w prapremierze opery Żywot rozpustnika Strawińskiego w Teatro La Fenice w Wenecji (Anna Trulove), w 1953 w prapremierze Trionfo di Afrodite C. Orffa w La Scali. W 1953 wystąpiła po raz pierwszy w Nowym Jorku z recitalem pieśni, a w 1955 na scenie San Francisco Opera jako Maria w Sprzedanej narzeczonej Smetany. W latach 1963–66 śpiewała w Metropolitan Opera House, m.in. partie Marszałkowej i Donny Elwiry. 31 XII 1971 w Théâtre de la Monnaie w Brukseli zakończyła karierę sceniczną rolą Marszałkowej. Przez następne 6 lat odbywała światowe tournées wyłącznie z recitalami. 19 III 1979 dała pożegnalny koncert w Zurychu, gdzie osiadła po śmierci męża, Waltera Legge (1906–1979), dyrektora artystycznego EMI i twórcy Philharmonia Orchestra w Londynie.
Obok działalności artystycznej Schwarzkopf zajmowała się również pedagogiką, prowadziła liczne kursy mistrzowskie, m.in. w Juilliard School of Music w Nowym Jorku. Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień, m.in. Litteris et Artibus (1990) i Lilli Lehmann-Medaille (przyznany przez Mozart-Gesellschaft w Salzburgu); w 1992 otrzymała tytuł Dame Commander of the British Empire. Działalność Schwarzkopf dokumentują liczne nagrania, dokonane dla firm EMI, DG, Teldec, Eklipse, Sony Classical. Wyjątkowo bogata dyskografia Schwarzkopf zawiera kilkadziesiąt pozycji operowych, realizowanych z najwybitniejszymi dyrygentami i zespołami. Osobny nurt jej działalności stanowią nagrania repertuaru pieśniowego, m.in. Wolfa (z G. Moorem), Schuberta (z E. Fischerem) i R. Straussa (z G. Gouldem) a także partie z dzieł J.S. Bacha (kantaty, pasje, Msza h-moll), Brahmsa i Verdiego (Requiem), Beethovena (IX Symfonia), Mahlera (IV Symfonia). Schwarzkopf jest uznawana za jedną z najwybitniejszych śpiewaczek XX w. i niezrównaną interpretatorkę ról w dziełach scenicznych. Mozarta i R. Straussa. Cechowało ją mistrzowskie opanowanie techniki wokalnej, wrażliwość na dźwięk, perfekcyjna dykcja i precyzja wykonawcza; stworzyła szereg wzorcowych kreacji operowych.
Literatura: E. Schwarzkopf, W. Legge Gehörtes-Ungehörtes, Monachium 1982 (wspomnienia); S. Segalini Elisabeth Schwarzkopf, Paryż 1983; A. Jefferson Elisabeth Schwarzkopf, Londyn 1995, Monachium 1996.
