Popper David, *9 XII (nie 18 VI) 1843 Praga, †7 VIII 1913 Baden (k. Wiednia), austriacki wiolonczelista, kompozytor i pedagog. Po studiach w konserwatorium w Pradze (wiolonczela u J. Goltermanna) zajmował krótko stanowisko Kammervirtuose w kapeli dworskiej w Löwenbergu i rozpoczął w 1863 tournées po Europie. W latach 1868–73 był koncertmistrzem Hofoper w Wiedniu. W 1886 osiadł w Budapeszcie, gdzie z rekomendacji F. Liszta został profesorem akademii muzycznej, obejmując klasy wiolonczeli i muzyki kameralnej. Jego uczniami byli m.in. A. Schifer, A. Földesy, J. Starker. W 1891 zaprezentował w Londynie jeden ze swoich ważniejszych utworów – Requiem op. 66.
Popper był jednym z największych wiolonczelistów XIX w. Jego grę wyróżniała błyskotliwa technika oraz ciepły i pełny dźwięk. Wykonał po raz pierwszy Koncert wiolonczelowy a-moll R. Schumanna (1867), był też pierwszym wykonawcą utworów J. Brahmsa – I Sonaty wiolonczelowej e-moll (z A. Doorem, Wiedeń 1874) oraz triów fortepianowych: c-moll op. 101 (1886) i H-dur op. 8 (2. wersja z 1889, wyk. 1890) w Budapeszcie z udziałem kompozytora i J. Hubaya. Koncertował z F. Lisztem, An. Rubinsteinem, S. Meuter (żoną Poppera w latach 1872–86) i A. Jesipową, skrzypkami L. Auerem i E. Sauretem (tournée po Hiszpanii i Portugalii w 1882), wchodził w skład słynnych kwartetów smyczkowych: G. Hellmesbergera w Wiedniu (1868–72) i J. Hubaya w Budapeszcie. W dorobku kompozytorskim Poppera przeważają utwory wiolonczelowe, które cieszyły się dużym powodzeniem i weszły do repertuaru koncertujących wiolonczelistów, m.in. P. Casalsa. Nieprzemijającą wartość mają jego utwory dydaktyczne, należące do kanonu literatury muzycznej tego rodzaju.
Literatura: S. De’ak David Popper, Neptun City (Nowy Jork) 1980; M. Moskovitz David Popper. An Anniversary Retrospective, „American String Teacher” XLIV, 1994.
Instrumentalne:
Koncert wiolonczelowy d-moll op. 8, wyd. Offenbach 1871
Andante serioso d-moll op. 27 na wiolonczelę solo, wyd. Lipsk 1880
Koncert wiolonczelowy e-moll op. 24, wyd. Lipsk 1880
Koncert wiolonczelowy G-dur op. 59, wyd. Hamburg 1880
Kaisermarsch zur Krönung Alexanders III op. 49 na fortepian, wyd. Hamburg 1883
Wspomnienie (Wie einst in schöner’n Tagen) na wiolonczelę, przed 1892, wyd. Kraków 1974 PWM
Etiudy na wiolonczelę op. 73, ok. 1900, wyd. Kraków 1988 PWM, z. I i II
Koncert wiolonczelowy h-moll op. 72, wyd. Lipsk 1900
Suita op. 16 na 2 wiolonczele, wyd. Lipsk 1876
Requiem op. 66 na 3 wiolonczele i orkiestrę, Hamburg 1892
Kwartet smyczkowy c-moll op. 74, Lipsk przed 1908
68 utworów charakterystycznych i salonowych, głównie na wiolonczelę i fortepian, m.in.: 6 Charakterstücke op. 3,
wyd. Lipsk 1880, 3 Stücke op. 11, wyd. Lipsk 1874, Elfentanz op. 39, wyd. Hamburg 1881, Im Walde op. 50, wyd. Hamburg 1882, 3 Stücke op. 64, wyd. Hamburg 1892, Ungarische Rhapsodie op. 68, wyd. Lipsk 1894
kadencje do koncertów wiolonczelowych J. Haydna, C. Saint-Saënsa, R. Volkmanna, R. Schumanna, W.B. Molique’a
Wokalne:
pieśni op. 40 na sopran lub tenor, wyd. Lipsk 1882
Ave Maria na 1 głos, wiolonczelę i fortepian, wyd. Paryż 1898
Dydaktyczne, m.in.:
Hohe Schule des Violoncello-Spiels op. 73, wyd. Lipsk 1901–05
10 mittelschwere grosse Etüden op. 76, wyd. Lipsk ok. 1905
28 transkrypcji na wiolonczelę z fortepianem: Perles musicales. Pièces célebres, wyd. Offenbach 1883–ok. 1915
