Palewicz-Golejewski, Marian

Palewicz-Golejewski Marian, *1 I 1881 Lwów, †26 IX 1939 Warszawa, polski śpiewak (baryton). Śpiewu uczył się u A. Dąbrowskiej w szkole muzycznej w Stanisławowie i tam też początkowo występował; śpiewał również w innych miastach ówczesnej Galicji (Kołomyja, Stryj, Przemyśl). Z początkiem 1912 wyjechał do Włoch, gdzie pod pseudonimem Mariano Palevici odnosił znaczne sukcesy w teatrze operowym w Brescii (Amonastro w Aidzie Verdiego oraz tytułowy bohater w Krzysztofie Kolumbie A. Franchettiego). Wkrótce powrócił do kraju i 2 IV 1912 zadebiutował jako Amonastro na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie, gdzie następnie kreował tytułowe role w Demonie An. Rubinsteina i Mazepie Czajkowskiego, a ponadto rolę Walentego w Fauście Ch. Gounoda, hrabiego de Nevers w Hugonotach G. Meyerbeera i Pana Marcina w Verbum nobile Moniuszki; 30 IX 1913 wystąpił jako Wotan w Walkirii Wagnera, która to partia stała się jedną z najświetniejszych jego kreacji. W dalszych sezonach włączył jeszcze do swego repertuaru role Escamilla w Carmen Bizeta, Gellnera w La Wally A. Catalaniego oraz role Lindorfa, Coppeliusa, Dapertutta i doktora Miracle w Opowieściach Hoffmanna J. Offenbacha. W marcu 1915 wyreżyserował w Warszawie operę Jadwiga królowa polska K. Kurpińskiego, zaśpiewał w niej partię króla Władysława Jagiełły. Po wybuchu I wojny światowej Palewicz-Golejewski został wywieziony do Rosji, jednak w latach 1915–18 śpiewał na scenach Moskwy, Piotrogrodu i Charkowa, odnosząc poważne sukcesy, zwłaszcza w roli Demona. W 1918 wrócił do Polski; po kilku występach w rodzinnym Lwowie osiadł na stałe w Warszawie i podjął pracę w operze. Nowe pozycje w jego ówczesnym repertuarze to m.in. Jagon w Otellu Verdiego, Miecznik w Strasznym dworze Moniuszki, Tonio w Pajacach R. Leoncavalla, Pizarro w Fideliu Beethovena (1919), Kostryn w Goplanie Wł. Żeleńskiego (1921), a także Jochanaan w Salome R. Straussa, Nelusco w Afrykance Meyerbeera i Ramiro w Godzinie hiszpańskiej Ravela (1925). Palewicz-Golejewski brał nadto udział w prapremierach polskich oper: Zygmunt August oraz Królowa Jadwiga T. Joteyki, Zemsta za mur graniczny Z. Noskowskiego i Król kochanek A. Wieniawskiego. Począł sięgać również po partie basowe (Chorąży w Hrabinie Moniuszki, baron Ochs w pierwszym polskim przedstawieniu Kawalera srebrnej róży R. Straussa). Osobną dziedzinę w jego rozległym repertuarze stanowiły kreowane po mistrzowsku partie Wagnerowskie: obok Wotana w Walkirii także Wotan-Wędrowiec w Zygfrydzie (1925), Telramund w Lohengrinie, Hans Sachs w Śpiewakach norymberskich, Klingsor w Parsifalu (1927) oraz Alberyk w Zmierzchu bogów. Palewicz-Golejewski wielokrotnie występował na koncertach; grał również w kilku polskich filmach (m.in. Halka, 1930). Jego głos o ciemnej barwie i niezwykłej mocy brzmienia wspierały doskonałe warunki zewnętrzne, kultura muzyczna oraz sugestywna gra aktorska. W 1931 przeszedł na emeryturę. We wrześniu 1939 był członkiem Straży Obywatelskiej przy prezydencie m. Warszawy S. Starzyńskim; zmarł na skutek ran odniesionych podczas oblężenia miasta.