Krejn, Grigorij
Krejn Julian Grigorjewicz, *5 III (20II) 1913 Moskwa, †28 V 1996 Moskwa, rosyjski pianista, kompozytor, muzykolog, syn Grigorija. Muzyki uczył się u ojca, z którym w 1926 wyjechał za granicę; przebywał w Wiedniu, potem w Paryżu, gdzie studiował kompozycję u P. Dukasa w École Normale de Musique (1928–32); w latach 1932–34 występował we Francji jako pianista. W latach 1934–37 wykładał instrumentację w konserwatorium w Moskwie.
W muzyce orkiestrowej Krejna przeważają utwory programowe, świadczące o jego kunszcie instrumentacyjnym. Dzięki studiom we Francji Krejn poznał i zaadaptował środki kompozytorskie Debussy’ego, Ravela i Dukasa. Już jego pierwsze kompozycje (poemat symfoniczny Razruszenije, Koncert wiolonczelowy, Koncert fortepianowy) zdradzają dużą wrażliwość twórcy na barwę brzmienia, upodobanie do ciemnych, przytłumionych brzmień. W późniejszych utworach Krejn uprościł środki wyrazu, sięgnął po tematy z muzyki ludowej narodów ZSRR, a także z muzyki czeskiej i słowackiej. W pracach o M. de Falli i o symfonicznych i kameralnych utworach Debussy’ego i Ravela, Krejn szczególną uwagę poświęcił technice instrumentacyjnej. W książce Styl i kolorystyka w orkiestrze autor kreśli krótki zarys rozwoju techniki instrumentacyjnej w XIX i na początku XX w. w Rosji i we Francji oraz charakteryzuje sposoby operowania zespołem orkiestrowym na przykładzie utworów Debussy’ego, Ravela, Respighiego, de Falli, Bartóka, Kodálya, Strawińskiego, Prokofiewa i Chaczaturiana; omawia m.in. takie zagadnienia, jak specyficzne brzmienie motywów melodycznych, traktowanie grup instrumentalnych, sposoby artykulacji, sygnalizuje zależność kolorystyki od współdziałania różnych elementów (dynamiki, rytmu, agogiki).
Literatura: J. Tiulin J. Krejn Oczerk żyzni i tworczestwa, Moskwa 1971 (zawiera spis utworów).
Kompozycje:
orkiestrowe:
Razruszenije, poemat symfoniczny, 1929
Ballada 1932
Wiesienniaja sinfonija z fortepianem, 1935, 2. red. 1959
Gieroiczeskaja bałłada 1942
Serenada 1943
Arkticzeskaja poema 1943
Wiesienniaja siuita na jakutskije tiemy 1948
Siuita na tiemy narodow ZSRR 1949
Mała suita 1950
3 tancewalnyje pjesy 1952
Wiesiennije kartiny 1952
Siuita na tiemy czeskije i słowackije 1952
Sieriebrianoje kopytce, sł. P. Bażowa, z narratorem, 1959
Liriczeskaja oda 1962
Skazka o rybakie i rybkie, poemat symfoniczny, 1970
na instrumenty solowe i orkiestrę:
I Koncert fortepianowy 1929, 2. wersja 1961
II Koncert fortepianowy 1942, 2. wersja 1952
III Koncert fortepianowy 1953
Koncert wiolonczelowy 1929, 2. wersja 1954
Poemat na skrzypce i orkiestrę, 1956
Koncert skrzypcowy 1959
kameralne:
I Kwartet smyczkowy 1925
II Kwartet smyczkowy 1927
III Kwartet smyczkowy 1936
IV Kwartet smyczkowy 1944
Kwintet na flet i kwartet smyczkowy, 1943
Sonata na skrzypce i fortepian 1948
Sonata na skrzypce i fortepian 1971
Sonata-fantazja na wiolonczelę i fortepian, 1955
Sonata na flet i fortepian, 1957
Trio na fortepian, skrzypce i wiolonczelę, 1958
Sonata-poemat na wiolonczelę i fortepian, 1972
I Sonata fortepianowa 1924
II Sonata fortepianowa 1955
miniatury fortepianowe
Wokalno-instrumentalne:
pieśni na głos z fortepianem
romanse
Rembrandt, obrazy wokalno-symfoniczne wg dramatu D.B. Kedrina, na głosy solowe, chór i orkiestrę, 1969
***
Galatea, balet, 1934
Prace
M. de Falla, Moskwa 1960
Simfoniczeskije proizwiedienija K. Debussy’ego, Moskwa 1962
Simfoniczeskije proizwiedienija M. Ravela, Moskwa 1962
Kamiemo-instrumientalnyje ansambli Debussy’ego i Ravela, Moskwa 1966
Stil i kołorit w orkiestrie, Moskwa 1967
A. Honegger, „Sowietskaja Muzyka”1956 nr 4
D. Milhaud, „Sowietskaja Muzyka”1957 nr 8
M. Ravel, „Sowietskaja Muzyka”1957 nr 12
O. Respighi, „Sowietskaja Muzyka”1960 nr 8
Wospominanija Diuka, „Sowietskaja Muzyka”1965 nr 10